BİST'DE İŞLEM GÖREN HİSSE SENETLERİNİN
GRUPLANDIRILMASINA İLİŞKİN
İŞLEM KURALLARI BİLDİRİM FORMU
1- Kurul’un i-SPK.128.9(30.10.2014 tarihli ve 31/1059s.k.) sayılı İlke Kararı:
23.07.2010 tarihli ve 21/655 sayılı Kurulumuz kararı ile 19.08.2010 tarihli ve 24/729 sayılı Kurulumuz kararında fiili dolaşımdaki pay oranı kavramı dışında tutulacak payları tanımlayan “Şirket sermayesinin %5 ve daha fazlasına sahip olan gerçek ve tüzel kişi ortakların sahip olduğu” ifadesinin, 2 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe gire cek yeni ABC Düzenlemesi kapsamında yapılacak hesaplamalardan itibaren kullanılmak üzere “Şirket sermayesinin %10 ve daha fazlasına sahip olan gerçek ve tüzel kişi ortakların sahip olduğu” şeklinde değiştirilmesine karar verilmiştir.
2- Kurul’un i-SPK.101.1 (30.10.2014 tarihli ve 31/1080 s.k.) sayılı İlke Kararı ve i-SPK.101.1.a (27.11.2015 tarihli ve 32/1527 s.k.) sayılı ilke kararı
ABC Düzenlemesi olarak bilinen, Borsa İstanbul A.Ş.'de işlem gören payların işlem esaslarının farklılaştırılmasına yönelik Kurulumuz düzenlemelerinin 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve ikincil mevzuatın yürürlüğe girmesi, Borsa İstanbul’da işlem gören payların işlem esaslarının yeni mevzuat, yeni pazarlar ve son yıllarda halka açılmış olan şirketler dikkate alınarak gözden geçirilmesi sonucunda;
A) Piyasa, platform veya pazar bakımından;
1) Borsa pay piyasasında işlem gören payların işlem esaslarının belirli özellikleri dikkate alınarak farklılaştırılması ve bunların sınıflandırılması amacıyla söz konusu payların A, B ve C olmak üzere üç farklı grupta izlenmesine,
2) Pay piyasası dışında kalan; Piyasa Öncesi İşlem Platformu (PÖİP), Nitelikli Yatırımcı İhraç Pazarı ve Yakın İzleme Pazarı’nda işlem gören payların genel olarak D Grubu adı altında izlenmesine ve söz konusu payların içinde bulunduğu piyasa, platform veya pazarın özellikleri dikkate alınarak farklı işlem esaslarına tabi tutulmasına,
B) Fiili Dolaşımdaki Pay (FDP) değeri bakımından: Borsa tarafından belirlenen değerleme dönemi itibarıyla FDP değerinin ortalaması;
1) 30 milyon TL ve üzerinde olan payların, A Grubuna dahil edilmesine,
2) 30 milyon TL’nin altında ancak 10 milyon TL ve üzerinde olan payların B Grubuna dahil edilmesine,
3) 10 milyon TL’nin altında olan payların C Grubuna dahil edilmesine,
C) Mevcut veya ilave kurallar bakımından;
1) Sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilmesine,
i) Sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerine konu olabilmesine,
iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda B grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,
iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında en çok %50’si oranında özkaynak olarak kabul edilebilmesine,
i) Piyasa yapıcısı veya likidite sağlayıcısına sahip olması durumunda sürekli müzayede işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Piyasa yapıcısı veya likidite sağlayıcısına sahip olmaması durumunda tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,
iii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,
iv) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda C grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,
v) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,
i) Tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,
iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari % 100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda ge rçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,
iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,
v) Brüt takas uygulamasına tabi olmasına,
5) D Grubunda Yakın İzleme Pazarına dahil olan payların;
i) Tek fiyat işlem yöntemine tabi olmasına,
ii) Kredili alım işlemi veya açığa satışa konu olmamasına,
iii) Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun %100’ü oranında özkaynak bulundurma şartına tabi olmasına, buna göre bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş işlemleri sonucunda, belirli bir anda D grubu paylarda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %100’ü oranında net varlığının bulunmasının zorunlu olmasına, ayrıca bu paylarda gerçekleştirilen işlemlerde hiçbir suretle ve yatırım kuruluşu yönetim kurulu kararı ile de olsa müşteri bazında veya genel olarak özkaynak oranlarının değiştirilememesine ve teminat alınmaksızın emir kabul edilememesine,
iv) Sermaye piyasası araçlarının kredili alım, açığa satış, ödünç alma veya ödünç verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilmemesine,
Ç) Bu kapsamda; A, B, C ve D gruplarında yer alan paylara ilişkin sınıflandırma ve kuralların aşağıdaki tabloda özetlenen şekliyle kabul edilmesine,
GRUP |
Piyasa Platform Pazar |
FDP'nin Piyasa Değeri (TL) |
Piyasa Yapıcı (PY) veya Likidite Sağlayıcı (LS) |
Mevcut veya Düzenleme Kapsamında Getirilen İlave Kurallar |
||||
İşlem Yöntemi |
Kredili İşlem veya Açığa Satış |
Açık Takas Pozisyonu Özkaynak Oranı |
Özkaynak Hesabına Konu Olabilecek Oran |
Brüt Takas Uygulaması |
||||
(1) |
(2) |
(3) |
(4) |
(5) |
(6) |
(7) |
(8) |
|
A |
Pay Piyasası |
30 Milyon TL ve üstü |
- |
Sürekli Müzayede |
Var |
Genel Hükümler |
Genel Hükümler |
Yok |
B |
Pay Piyasası |
10-30 Milyon TL |
- |
Sürekli Müzayede |
Var |
100% |
50% |
Yok |
C |
Pay Piyasası |
10 Milyon TL'nin altı |
Var |
Sürekli Müzayede |
Yok |
100% |
0% |
Yok |
Yok |
Tek Fiyat |
|||||||
D |
PÖİP |
- |
- |
Tek Fiyat |
Yok |
100% |
0% |
Var |
NYİP |
||||||||
Yakın İzleme Pazarı |
- |
- |
Tek Fiyat |
Yok |
100% |
0% |
Yok |
|
D)
![]() |
1) Yukarıdaki kurallara ek olarak Borsa tarafından belirlenen değerleme dönemi içerisinde ve hesaplama yöntemi ile Borsa fiyatı pay başına net aktif değerinin 1,5 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının B Grubu’na, Borsa fiyatı pay başına net aktif değerinin 2 katı ve üzeri olan menkul kıymet yatırım ortaklıklarının C grubuna dahil edilmesine,
2) Payların sınıflandırılması ve gruplar arası geçiş işlemlerinin belirlenecek değerleme dönemi ve veri seti üzerinden Borsa tarafından yapılmasına,
3) Borsa’ya ilk defa kote olan şirket paylarının grubu belirlenirken; halka arz edilen payların değerinin dikkate alınmasına ve söz konusu payların değerlendirme sonrası dahil oldukları grupların kurallarına göre işlem görmesine,
• Tek fiyat sistemi: BİST Pay Piyasası Yönetmeliği hükümleri uyarınca, tek fiyat yöntemi, bir hisse senedi için Borsa'ya iletilen emirlerin Borsa tarafından belirlenen zaman dilimleri boyunca toparlanarak bir veya daha çok defa en çok işlem miktarını gerçekleştirecek şekilde ve öncelik kurallarına uygun olarak aynı işlem fiyatlarından eşleştirilmesi yöntemidir.
Tek fiyat yönteminde uygulanacak esaslar şu şekildedir:
• Alım-satım emirleri belirlenmiş kurallar çerçevesinde sisteme iletilir
• Emir girişlerinde pazar bazında miktar veya tutar olarak BİST Yönetim Kurulu'nca getirilen azami sınırlara uyulur.
• Emir toplama süresi boyunca işlem gerçekleşmez.
• Emir toplama süresi boyunca sisteme iletilen emirlerin iptal edilmesi ve değiştirilmesi mümkündür.
• İşlemlerde çapraz işlem kuralları uygulanmaz.
• Emir toplama sona erdikten sonra en çok işlem miktarının gerçekleşmesini sağlayan tek fiyat belirlenir ve ilan edilir. İlgili emir toplama süresine tekabül eden tüm işlemler bu fiyat üzerinden öncelik kurallarına göre gerçekleştirilir.